3/23/2025

“Kara Delik Kozmolojisi: Evrenin Dönme Sırrı ve JADES’in Çığır Açan Keşfi”

Kara Delik Kozmolojisi: Evrenin Dönme Sırrı ve JADES’in Çığır Açan Keşfi”


Son zamanlarda, James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWST) JADES (JWST Advanced Deep Extragalactic Survey) programı kapsamında yaptığı gözlemler, evrenin erken dönemlerine dair önemli bulgular sunmaktadır. Bu çalışmada, 263 galaksi üzerinde yapılan analizler, galaksi rotasyonlarının beklenmedik bir dağılımını ortaya koymuştur. Rastgele bir evrende, galaksilerin saat yönünde ve saat yönünün tersine eşit oranda dönmesi beklenirken, JADES verileri, galaksilerin üçte ikisinin aynı yönde döndüğünü göstermektedir.  


Bu gözlem, evrenimizin oluşumu ve yapısı hakkında iki çığır açıcı hipotezi gündeme getirmektedir:

 1. Evrenin Dönen Doğası: Evrenimizin, kozmolojideki birçok temel varsayımı altüst eden bir şekilde dönen bir yapıya sahip olabileceği düşünülmektedir. Bu, galaksilerin rotasyonel düzenliliğini açıklayabilir.

 2. Kara Delik Kozmolojisi: Gözlemler, evrenimizin aslında daha büyük bir “ebeveyn evrenindeki” bir kara deliğin içinde yer aldığı fikrini destekleyebilir. Bu teori, ilk kez fizikçiler Raj Kumar Pathria ve J. Güzel tarafından önerilmiştir. Bu bağlamda, Schwarzschild yarıçapının (karadelikten hiçbir şeyin kaçmadığı sınır) evrenimizin olay ufku olabileceği öne sürülmektedir.  


Eğer bu hipotezler doğrulanırsa, evrenin genişlemesi ve galaksi oluşumu gibi konulardaki mevcut anlayışlarımızı yeniden gözden geçirmemiz gerekecektir. Bu durum, bazı galaksilerin mevcut modellerimize göre evrenin kendisinden daha yaşlı görünmesini açıklayabilir.


Bu rotasyonel dengesizliğin olası nedenleri arasında, ışığın Samanyolu’nun kendi hareketiyle etkileşimi, kozmik mesafelerin ölçülmesindeki potansiyel çarpıtmalar veya evreni şekillendiren temel, görünmeyen bir güç bulunabilir. Bu soruların yanıtları, evrenin doğası hakkında daha derin bir anlayış geliştirmemize yardımcı olacaktır.


Sonuç olarak, JADES programı ve JWST’nin sağladığı veriler, evrenin yapısı ve evrimi hakkında heyecan verici yeni perspektifler sunmaktadır. Bu bulgular, kozmolojinin temel ilkelerini sorgulamamıza ve evrenin sırlarını daha yakından keşfetmemize olanak tanımaktadır. 


Bu videoyu beğendiyseniz, lütfen arkadaşlarınızla, öğrencilerinizle, öğretmenlerinizle veya aile üyelerinizle paylaşın