# Kuantum Dolanıklığa Zaman Damgası: Ölçülemez Olanı Ölçmek
Kuantum dolanıklık, uzun yıllardır anlık ve mutlak bir olgu olarak kabul edilmiştir. İki parçacığın, birbirlerinden ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar, eş zamanlı olarak bağlantı kurdukları düşünülmekteydi. Ancak son araştırmalar, bu bağlantının gerçekten de bir anda mı yoksa zaman içinde mi oluştuğunu anlamamıza yönelik önemli bir adım attı.
Son yapılan çalışmada bilim insanları, attosaniye (saniyenin bir kentilyonda biri) ölçeğinde hassas ölçümler yaparak, atom altı parçacıklar arasındaki dolanıklığın nasıl ortaya çıktığını gözlemledi. Bu süreç, yoğun lazer darbeleriyle atomları uyararak başlatıldı. İlk olarak, bir elektron atomdan fırlatıldı ve uygun koşullar sağlandığında, geride kalan ikinci elektron daha yüksek bir enerji seviyesine sıçradı.
Araştırmacılar, tam da bu anda dolanıklığın başladığını keşfetti. Ancak en şaşırtıcı bulgu, fırlayan elektronun belirli ve kesin bir anda atomdan ayrılmamasıydı. Bunun yerine, ayrılma süreci belirli bir zaman aralığında gerçekleşiyordu. Dahası, bu belirsizlik, atomda kalan ikinci elektronun kuantum durumu ile doğrudan ilişkiliydi.
**Attosaniye Ölçeğinde Ölçüm**
Bilim insanları, erken ve geç ayrılma zamanları arasındaki farkın ortalama **232 attosaniye** olduğunu tespit etti. Bu süre, insan algısının çok ötesinde olsa da günümüz teknolojisiyle ölçülebilir hale gelmiş durumda.
**Bu Çalışma Neden Önemli?**
Şimdiye kadar yapılan kuantum araştırmalarının çoğu, halihazırda oluşmuş dolanıklığın korunmasına odaklanıyordu. Ancak bu çalışma, dolanıklığın nasıl oluştuğunu anlamamıza yönelik önemli bir bakış açısı sunuyor. Kuantum sistemlerinin en erken evrelerinde nasıl davrandığını anlamak, gelecekte kuantum hesaplama, iletişim ve temel fizik alanlarında yeni keşiflerin önünü açabilir.
Bu araştırma, yalnızca kuantum zaman ölçümünde küçük bir adım gibi görünebilir; ancak kuantum dünyasının nasıl işlediğini anlamamız açısından büyük bir adım niteliği taşıyor.
Kaynak: [Earth.com](https://www.earth.com/news/quantum-entanglement-speed-is-measured-first-time-too-fast-for-humans-minds/#google_vignette)
