Avrupa’nın 13 Milyon Yıl Önceki Yüzü: Sular Altında Bir Kıta
Yazan: Arşen Kaan
Bugün üzerinde onlarca ülkenin yer aldığı Avrupa kıtası, yaklaşık 13 milyon yıl önce çok daha farklı görünüyordu. Bu dönem, Miyosen Çağı olarak bilinir ve dünya tarihinin oldukça hareketli, değişken dönemlerinden biridir.
Bir Kıtanın Sular Altındaki Hâli
Paylaşılan harita, Avrupa’nın bu dönemine ait jeolojik bir rekonstrüksiyon sunuyor. Görüldüğü gibi:
• İtalya, Yunanistan, Balkanlar ve Anadolu’nun büyük bölümü sığ denizlerle kaplıydı. Bu bölgeler, deniz seviyesinin yüksekliği ve tektonik hareketlerle sık sık kara ve su arasında gidip geliyordu.
• Akdeniz henüz tam anlamıyla bugünkü şeklini almamıştı. Bunun yerine, bir dizi iç deniz ve lagün sistemi vardı.
• Fransa ve Almanya’nın bazı bölgeleri, hatta Britanya’nın güney kesimleri, bugünkünden çok daha fazla deniz etkisi altındaydı.
• İber Yarımadası da (bugünkü İspanya ve Portekiz), parçalı adacıklar ve alçak platolar şeklindeydi.
Neden Bu Kadar Farklıydı?
Bu büyük farklılığın temel nedenleri arasında:
• Plaka tektoniği: Afrika levhasının kuzeye doğru hareketi, Avrupa kıtasının altına dalarak Alpler gibi dağların yükselmesine ve bölgenin şekillenmesine yol açtı.
• İklim: Miyosen Çağı’nda iklim genel olarak daha sıcaktı. Bu da kutuplardaki buzulların daha az olmasına ve deniz seviyesinin yükselmesine neden oldu.
• Volkanik ve tektonik faaliyetler: Yerkabuğunun aktif olması, kıtaların sınırlarını sürekli olarak değiştirdi.
Bilim Bunu Nasıl Biliyor?
Bilim insanları bu haritaları, fosil kayıtları, sediment (tortul) analizleri, izotop ölçümleri, deniz dibi sondajları ve plaka hareketlerini hesaplayan jeodinamik modeller sayesinde oluşturuyor. Özellikle petrol ve doğalgaz arama çalışmaları sırasında elde edilen veriler de bu tarihsel jeoloji bilgilerinin doğrulanmasını sağlıyor.
Sonuç: Kıtalar Sürekli Değişiyor
Bu harita bize, Dünya’nın yüzeyinin sabit değil, aksine sürekli değişen bir canlı sistem olduğunu gösteriyor. Bugünkü kıtalar, okyanuslar ve dağlar; milyonlarca yıl öncesine göre bambaşka yerlerdeydi ve gelecekte de değişmeye devam edecekler.
Belki bir gün, bugün karada olan yerler yeniden su altında kalacak. Tıpkı bir zamanlar Avrupa’nın büyük bir bölümünün denizlerle örtülü olduğu gibi…
Haritadaki 13 milyon yıl öncesine ait Avrupa görüntüsünde Türkiye, bugünkü konumuna yakın bir yerde, fakat önemli bir kısmı sığ denizlerle kaplı halde yer alıyor. Özellikle Ege Bölgesi, Marmara ve Güneydoğu Anadolu’nun büyük bölümü su altındaydı. İç Anadolu’nun bazı yüksek kesimleri ada gibi yükselmiş görünmekte.
Bu dönemde Anadolu, Afrika ve Avrasya levhalarının sıkışması sonucu oluşan tektonik hareketlerle şekillenmeye devam ediyordu. Henüz bugünkü dağlar, ovalar ve boğazlar tam olarak oluşmamıştı.
Hashtag Önerileri:
#Jeoloji #MiyosenÇağı #AvrupaTarihi #TürkiyeJeolojisi #KıtalarınTarihi #SularAltında #BilimleBak #EvrimselTarih #PopülerBilim #BilimselGerçekler
@sıkı hayranlar
