I. Xerxes’in Mühendislik Harikaları: Xerxes Kanalı ve Hellespontos Köprüsü
Antik dünyada büyük imparatorluklar sadece askeri fetihlerle değil, aynı zamanda gerçekleştirdikleri mühendislik projeleriyle de güçlerini sergilerdi. Pers Kralı **I. Xerxes**, MÖ 5. yüzyılda Yunanistan’a düzenlediği büyük sefer sırasında tarihin en iddialı iki mühendislik harikasını hayata geçirdi: **Hellespontos (Çanakkale Boğazı) üzerine inşa edilen geçici köprü** ve **Athos İsthmus’unda açılan Xerxes Kanalı**. Bu iki dev proje, sadece askeri bir gereklilik değil, aynı zamanda Pers İmparatorluğu’nun mühendislik kapasitesini ve Xerxes’in mutlak otoritesini dünyaya ilan eden birer güç gösterisiydi.
---
## **I. Xerxes’in Hellespontos’u (Çanakkale Boğazı) Geçişi**
I. Xerxes, **MÖ 480 yılında Yunanistan’a sefere çıkmadan önce**, büyük ordusunu Anadolu’dan Avrupa’ya geçirebilmek için o dönemde **Hellespontos** olarak bilinen **Çanakkale Boğazı’nı** aşmak zorundaydı. Ancak, Boğaz’ın en dar noktası bile **yaklaşık 1.2 kilometre (0.75 mil) genişliğindeydi** ve burada güçlü akıntılar vardı.
Bu zorluğu aşmak için Xerxes, **yan yana iki sıra halinde dizilmiş yüzlerce gemiden oluşan bir geçici köprü inşa ettirdi**. Gemiler birbirine bağlanarak sabitlendi ve üzerlerine tahta platformlar döşendi. Daha sonra bu platformların üstü toprak ve hasırlarla kaplanarak, askerlerin ve yük hayvanlarının geçişi için sağlam bir yol oluşturuldu.
Ancak ilk denemede köprü bir fırtına nedeniyle parçalandı. Bu olay Xerxes’i o kadar öfkelendirdi ki, Hellespontos’un sularını "cezalandırmak" için denize kırbaç vurdurduğu ve zincir attırdığı anlatılır. Daha sonra mühendisleri **köprüyü daha sağlam yapacak şekilde yeniden inşa etti** ve nihayetinde **on binlerce askerden oluşan Pers ordusu bu köprüden geçerek Trakya’ya ulaştı**.
---
## **Xerxes Kanalı: Yunanistan Seferi İçin İkinci Büyük Proje**
Pers ordusu Trakya ve Makedonya üzerinden Yunanistan’a doğru ilerlerken, Xerxes’in donanması da Ege kıyıları boyunca hareket ediyordu. Ancak önceki Pers seferlerinde **Athos Burnu çevresindeki tehlikeli sularda** büyük kayıplar verilmişti. **MÖ 492’de Kral Darius’un filosu burada bir fırtına nedeniyle mahvolmuştu**.
Bu felaketi tekrar yaşamamak için Xerxes, **Athos İsthmus’unu kesen bir kanal kazılmasını emretti**. **Yaklaşık 2 kilometre uzunluğundaki** bu kanal, Pers donanmasının tehlikeli sulardan kaçınarak güvenli bir şekilde ilerlemesini sağladı. **Herodot’un anlatımına göre, kanal o kadar genişti ki iki trirem yan yana geçebiliyordu**. Fenikeliler ve Pers İmparatorluğu’na bağlı diğer halkların katkılarıyla kazılan kanal, sadece askeri bir çözüm değil, aynı zamanda bir güç ve mühendislik gösterisiydi.
---
## **İki Dev Proje: Xerxes’in Gücünü Kanıtlayan Mühendislik Harikaları**
I. Xerxes’in **hem Çanakkale Boğazı’nı geçmek için gemilerden bir köprü inşa ettirmesi** hem de **Yunanistan kıyısında bir kanal kazdırması**, Pers İmparatorluğu’nun ne kadar büyük bir güce sahip olduğunu tüm dünyaya göstermek içindi.
Bu iki proje:
1. **Hellespontos Köprüsü**, **dünyanın en büyük ordularından birini Avrupa kıtasına taşımak için yapılmıştı** ve akıntılara rağmen mühendislik dehasıyla inşa edilmişti.
2. **Xerxes Kanalı**, **Athos Burnu’nun tehlikeli sularını aşmak için yapılmıştı** ve donanmanın güvenliğini sağlamakla kalmayıp Perslerin teknik bilgisini de gösteriyordu.
Herodot, Pers mühendislerinin bu projeleri gerçekleştirme yeteneğini hayranlıkla anlatırken, Yunanların gözünde bu projeler, **Perslerin yenilmez olduğuna dair bir mesaj vermeyi amaçlıyordu**. Ancak, bu görkemli hazırlıklara rağmen, Xerxes’in seferi Yunanistan’da büyük zorluklarla karşılaştı ve **MÖ 480’deki Salamis Deniz Savaşı’nda** donanması Yunanlar tarafından bozguna uğratıldı.
---
## **Sonuç: Antik Dünyanın En Büyük Mühendislik Güç Gösterilerinden Biri**
Xerxes’in **Hellespontos Köprüsü ve Xerxes Kanalı**, antik dünyanın en büyük mühendislik projelerinden ikisi olarak tarihe geçti. Bu yapılar, sadece askeri stratejinin bir parçası değil, aynı zamanda **Pers İmparatorluğu’nun teknolojik ve organizasyonel gücünün bir simgesi olarak da** değerlendirilebilir.
Bugün, Çanakkale Boğazı hâlâ büyük mühendislik projelerine sahne olurken, Xerxes’in kanalı ise zamanla toprakla dolarak kaybolmuştur. Ancak yapılan arkeolojik çalışmalar, bu antik projelerin izlerini gün yüzüne çıkarmış ve **Pers mühendisliğinin ulaştığı noktayı gözler önüne sermiştir**.
Xerxes’in mühendislik dehası, onun **yalnızca bir fatih değil, aynı zamanda dönemin en büyük inşaat projelerinin mimarı** olduğunu kanıtlamaktadır.
