Marcus Licinius Crassus, Roma Cumhuriyeti’nin en zengin adamı, hırslı bir politikacı ve askeri liderdi. Gücünü ve servetini kullanarak yükselmiş, ancak en büyük zaferini başkalarına kaptırmış ve hayatının sonunda büyük bir trajediyle karşılaşmıştır. Spartacus’ün köle isyanını bastırarak Roma’da büyük bir nüfuz kazanan Crassus, en büyük hayali olan doğuya sefer düzenleyerek kendisini Büyük İskender gibi ölümsüz kılmak istemiştir. Ancak Carrhae Muharebesi’nde büyük bir yenilgi almış ve aşağılanarak öldürülmüştür.
Ailesi ve Erken Yaşamı
Crassus, MÖ 115 civarında Roma’da doğmuştur. Babası Publius Licinius Crassus, Konsül ve Suriye Valisi olarak görev yapmış seçkin bir senatördü. Crassus genç yaşta siyasi entrikalarla tanışmış, ailesinin servetini ve gücünü kaybettiği bir dönemde yaşamıştır. Marius ve Sulla arasındaki iç savaşta, Sulla’nın tarafını tutarak hayatta kalmış ve servetini yeniden inşa etmeye başlamıştır.
Nasıl Süper Zengin Oldu?
Crassus, Roma tarihinin en büyük servetlerinden birini edinmiştir. Bunu yaparken çeşitli yollar izlemiştir:
1. Proscription’lar (Malların Müsaderesi): İç savaş sırasında Sulla’nın düşmanlarının mallarına el konulurken, Crassus bu mülkleri yok pahasına satın alıp büyük kârlar elde etmiştir.
2. Emlak ve Yangın Söndürme Timi: Roma’da büyük bir yangın çıkma riski her zaman yüksekti. Crassus, özel bir itfaiye ekibi kurarak yangın çıkan yerlere gider ve sahiplerine mallarını yok pahasına satmaları için baskı yapardı. Kabul edenlerin mülklerini ucuza alır ve daha sonra yeniden inşa ederek büyük kazançlar elde ederdi.
3. Madencilik ve Köle Ticareti: Crassus, gümüş madenleri ve büyük köle işletmeleriyle de servetini büyütmüştür. Eğitilmiş köleler yetiştirerek onları yüksek fiyatlara satmıştır.
Roma’daki Siyasi Rolü
Crassus, Roma Senatosu’nda güçlü bir figür haline gelmiş, ancak her zaman daha fazla güç istemiştir. MÖ 70 yılında Pompey ile birlikte Konsül seçilmiş, ancak Pompey’in askeri zaferleri ve halk desteği onun önüne geçmiştir. Crassus, politik gücünü artırmak için Sezar’ı desteklemiş ve onun yükselişinde önemli bir rol oynamıştır.
MÖ 60 yılında Crassus, Pompey ve Sezar ile birlikte Birinci Triumvirlik adlı gizli ittifakı kurmuştur. Sezar, Galya’da zaferler kazanırken, Pompey Roma’daki nüfuzunu artırmış, Crassus ise doğuya yönelerek büyük bir askeri zafer kazanmayı planlamıştır.
Spartacus İsyanı ve Crassus’un Politik Kumpası
MÖ 73 yılında Spartacus liderliğindeki gladyatörler ve köleler, Roma’ya karşı büyük bir isyan başlatmıştır. Roma başlangıçta bu isyanı küçümsemiş, ancak Spartacus’un ordusu büyüdükçe Senato büyük bir panik yaşamıştır.
Crassus, bu durumu kendi lehine çevirmek istemiştir. İsyanı bastırırsa halk desteğini kazanabilir ve diktatör olma yolunda büyük bir adım atabilirdi. Ancak Spartacus’un kaçmasını önlemek için farklı bir plan yapmıştır:
• Fenikeli tüccarlarla anlaştı ve Spartacus’un kaçmak için satın almak istediği gemilerin iki katı fiyatına satın aldı.
• Spartacus’un İtalya’dan kaçmasını engelledi ve onu Roma’ya doğru yönelmeye zorladı.
• Roma halkı büyük bir korku içindeyken, Crassus onları kurtaran kahraman rolünü oynamak istiyordu.
MÖ 71 yılında Crassus, Spartacus ile nihai savaşa girdi ve büyük bir zafer kazandı. Ancak Spartacus kaçmayı başardı ve son savaşında Pompey’in ordusu tarafından yok edildi. Roma halkı zaferi Pompey’e atfetti ve Crassus’un hayalini kurduğu kahraman statüsü elinden alındı.
Bu duruma çok öfkelenen Crassus, kendisini tarihe altın harflerle yazdıracak bir zafer kazanmak için doğuya yöneldi.
Carrhae Muharebesi ve Feci Sonu (MÖ 53)
Crassus’un en büyük hedefi, Part İmparatorluğu’nu fethederek Büyük İskender gibi efsane olmaktı. Servetini kullanarak 6 büyük lejyonluk bir ordu topladı ve MÖ 53’te doğuya sefere çıktı. Ancak, Part ordusunun üstün atlı okçuları ve savaş stratejileri karşısında Crassus büyük bir hata yaptı.
• Part ordusunun komutanı Surena, hafif süvariler ve ağır zırhlı katafraktlarla Crassus’un ordusunu tuzağa düşürdü.
• Roma lejyonları çöllerde ağır hareket ederken, Part süvarileri onları çevreleyerek sürekli ok yağmuruna tuttu.
• Crassus’un oğlu savaş sırasında öldü ve Roma birlikleri moralini kaybetti.
• Sonunda Crassus’un ordusu tamamen dağıldı ve kendisi Part ordusu tarafından esir alındı.
Crassus, Part İmparatorluğu’nun başkentine götürüldü ve aşağılanarak idam edildi. Part kralı, onun açgözlülüğüyle alay etmek için boğazına eritilmiş altın döktürerek öldürttü. Ayrıca bazı kaynaklara göre, ölümünden önce kadın kıyafetleri giydirilerek alay konusu yapılmıştır.
Sonuç ve Mirası
Marcus Licinius Crassus, Roma tarihinin en ilginç figürlerinden biridir. O, Roma’nın en zengin adamıydı, ancak en büyük hayalini gerçekleştiremeden trajik bir şekilde öldü.
• Spartacus isyanını bastırarak Roma’da büyük bir etki yarattı, ancak zafer Pompey’e yazıldı.
• Sezar’ı destekleyerek politik nüfuzunu artırdı, ancak onun kadar başarılı olamadı.
• Carrhae’de büyük bir yenilgi aldı ve tarihe aşağılanarak öldürülen bir lider olarak geçti.
Eğer Crassus Carrhae’de zafer kazansaydı, belki de Roma tarihi tamamen farklı bir şekilde yazılacaktı. Ancak açgözlülüğü ve yanlış stratejileri onun sonunu getirdi.
“Altın için yaşadı, altın için öldü.”
